Manipuleren met papier: Paul van Dijk



Paul van Dijk (eerste-, midden- en laatste pagina uit 'een blad doorbladeren')

Tijdens de opleiding aan de Koninklijke Academie van Den Bosch ging de voorkeur van graficus en conceptuele kunstenaar Paul van Dijk uit naar het maken van houtdrukken, niet als methode van reproduceerbaarheid, maar uit liefde voor de natuurlijke materialen papier, hout, verf en inkt. Zijn onderwerpen ontleent hij niet aan de zichtbare werkelijkheid, maar aan het materiaal waarmee hij drukt, het papier waarop hij drukt en de handeling van het drukken zelf. Deze benadering van de grafiek sluit in grote trekken aan bij die van de schilders die in en buiten Nederland de schilderkunst zelf tot onderwerp van hun werk hebben gemaakt. Dit wordt ook wel fundamentele schilderkunst genoemd.

In de prenten van eind jaren zeventig staat niet langer de structuur van het hout centraal, maar gaat het om de mogelijkheden die het papier als formeel gegeven biedt. Het fundamentele uitgangspunt wordt neo-constructivistisch. Door een blad te vouwen is het bijvoorbeeld mogelijk om de lange zijden op de diagonaal samen te brengen, om de korte zijden naar de lange zijden te verplaatsen, om een vierkant of driehoek uit een rechthoek te maken. Met minimale grafische middelen legt Van Dijk dit soort manipulaties met het papier in 'vouwdrukken' vast. Het manipuleren gebeurt ook in het kunstenaarsboek 'een blad doorbladeren' (Galerie Gamm(a) Utrecht gammagazine 14 1979), waarin een blad papier van 49 x 64,5 cm. in negen stukjes wordt versneden tot een boek om door te bladeren...

Bij het drukken speelt de achterkant ook een wezenlijke rol doordat de naar voren gevouwen zijden inkt meepakken. Teruggebracht tot het oorspronkelijke formaat, blijven de vouwen duidelijk zichtbaar en vormen voor- en achterkant elkaars complement. Een blad papier is zo niet langer uitsluitend een vlak gegeven, waarop elke suggestie van ruimte een optische illusie is. Wanneer de inkt nog nat is worden bedrukte gedeeltes van een blad papier - meestal randen of hoeken - elders opnieuw afgedrukt. Vorm en tegenvorm zijn steeds elkaars evenbeeld; zij onderscheiden zich slechts door de schralere inkt van de tegendruk. De mogelijkheden worden in sterke mate door de vorm van het blad papier bepaald. Er ontstaat een grote vrijheid met sterk associatieve titels als De Verheffing en Le baiser. De afbeeldingen zijn als bijdrage aan het kunstenaarsboek Arte Actual Holandesa (Gamm(a) Utrecht 1979) opgenomen

Uit: inleiding door Flip Bool in catalogus Paul van Dijk Haags Gemeentemuseum 1978.

Paul van Dijk (bijdrage Arte Actual Holandese: Le baiser 1977 en De Verheffing 1977)

Geen opmerkingen:

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...