Visualisering en structurering: Sjoerd Hofstra

Sjoerd Hofstra (2D object uit: Gewaarwordingen)
 

Fragmenten uit: Zonder titel 1981
Halverwege de 19de eeuw werden boeken geïntroduceerd, waarbij je met een touwtje een afbeelding overeind kon zetten. Werkelijke pop-up boeken, waarbij de voorstelling vanzelf omhoog komt wanneer de bladzijde wordt omgeslagen, worden gemaakt sinds het eind van de 19de eeuw. Deze vorm van boeken maken werd in de 20ste eeuw door kunstenaars aangegrepen: Andy Warhol gebruikte het bijvoorbeeld in zijn ontwerp voor een platenhoes maar ook in het kunstenaarsboek "The index book" (1967), waarbij o.a. een blikje tomatenpuree rechtop staat in het boek. Er zijn ook Nederlandse kunstenaars die zich de pop up eigen hebben gemaakt, onder wie Rein Jansma met het boeiende kunstenaarsboek Stairs (Joost Elffers Amsterdam 1e druk 1982) en Sjoerd Hofstra.





Fragmenten uit: An Anaglyphic Tetrahedron 1992
De Nederlander Hofstra, die in New York woont, is gespecialiseerd in boeken die de grenzen van het boek verkent en verlegt. Alles in een oplage van niet meer dan twaalf stuks tot vijftig stuks. Hofstra: "Ik begin nooit met het besluit een boek te maken. Het is de visualisering en structurering van bepaalde concepten die de boekvorm vereisen." Hij vervaardigt kunstwerken in de vorm van boeken, al dan niet met tekst, met intrigerende en beeldende titels:

- Côte d'Azur (eigen beheer 1980 oplage 40 gen./ges)
- Zonder titel (Zet Amsterdam 1981 oplage 10 gen./ges)
- Boeken (Zet Amsterdam 1984 oplage 100 gen./ges.)
- Second thoughts (Zet Amsterdam 1984)
- 14 mistakes (Zet Amsterdam 1984 oplage 20 gen./ges.)
- Invariantiepunt (ism Els ter Horst. Wiskunde gebruikt bij vergelijkingen van persoonlijke vormgeving. Zet Amsterdam 1985 oplage 40 gen./ges.)
- Het wat (Zet Amsterdam 1986)
- Wat vliegt waar (Zet Amsterdam 1986)
- 1 Feuille papier à cigarettes (Zet Amsterdam 1986 oplage 200 gen./ges.)
- A study in averages / by Sjoerd Hofstra and Trying to average out / by Karen O'Hearn (Zet Amsterdam, Above New York, 1990 Two works bound side-by-side with their pages interleaved)
- Some day (Zet Amsterdam 1991 oplage 20 gen./ges.)
- An Anaglyphic Tetrahedron (pop-up: Zet Amsterdam/New York 1992 Text is from Kobo Abe's "Box Man")
- Six Empty Bookcases (pop-up: ism Karen O'Hearn, 1996 oplage 12 gen./ges)
- ARC (pop-up: Zet Amsterdam 2000)

Omslag: Gewaarwordingen

Fragment uit: Gewaarwordingen

Fragment uit: Gewaarwordingen

Fragment uit: Gewaarwordingen

Hofstra bereikt in zijn boeken zowel een hoog artistiek niveau als een geavanceerde pop-up techniek of met een tweedimensionale constructie, zoals in het kunstenaarsboek Gewaarwordingen (Zet Amsterdam 1985, oplage 50 gen./ges.) met teksten van Bruno Ernst naar aanleiding van zijn bespreking in NRC Handelsblad van het boek van David Marr: Vision. A computational investigation into the human representation and processing of visual information. Dit boek is prachtig en rijkelijk verlucht met litho's in een informele stijl en kan tot één van de hoogtepunten gerekend worden van kunstenaarsboeken uit de jaren tachtig in Nederland.

Het kunstenaarsboek A Study in Averages/Trying to Average Out (Zet Amsterdam 1990, oplage 100) is een buitengewoon voorbeeld van de structurerende wijze waarop Hofstra het medium boek gebruikt. Het boek is een samenwerking met Karen O'Hearn, een gegeven dat zou kunnen blijken uit de boekvorm: de dubbele binding. Het boek klapt als een drieluik open, alternerend een pagina naar het linker, dan wel rechterdeel omdraaiend waardoor tegen het einde twee samengebrachte aparte boeken zijn ontstaan. Het lees proces biedt dus twee in elkaar liggende boeken, beide op zeer verschillende maar wel samenhangende wijze een interpretatie gevend van de gestandaardiseerde hotelkamers. Op zoek naar een gemiddelde, slaat de een aan het meten, tellen enz. en richt de ander zich op niet-meetbare zaken van meer poëtische aard (uit: Verzamelde Werken 1992).

Wetenschap en kunst komen in sommige boeken heel dicht bij elkaar, zoals in het kunstenaarsboek Elements of Geometry by Euclid (New York 1994). Hofstra: "When I saw Elements, Euclid's studies on geometry, the book was so thoroughly modern in design and conception that I was hesitant to change any element of the book."

Het Victoria and Albert Museum in Londen over het kunstenaarsboek They Pair Off Hurriedly (Zet Amsterdam 1992): "In this remarkable book, Dutch-born artist Sjoerd Hofstra showed himself to be a master of paper construction by creating highly dramatic pop-ups, including a revolving door and a cascade of rooftops. The book is a reinterpretation of Manhattan Transfer, John Dos Passos’s 1925 novel which captured the hustle and bustle of daily life in New York City. Hofstra incorporated Dos Passos’s text within printed pages that resemble architectural drawings, so that the viewer feels as if he or she is reading a blueprint".

Fragment uit: invariantiepunt

Fragment uit: invariantiepunt

Helgi Thorgils Fridjónsson





Omslag en fragmenten uit:
Uppábúinn Stóll og sögumadur / A dressed up chair and a narrator
Na een periode van conceptuele kunst van de jaren zeventig van IJslandse kunstenaars als Sigurdur Gudmundsson, Krtistján Gudmundsson en Hreinn Fridfinnsson opende Helgi Þorgils Friðjónsson een andere weg binnen de beeldende kunst die aansloot bij de nieuwe schilderkunst die eind jaren zeventig opkwam. Ondanks dat hij de kunst van de jaren zeventig als een diepe recessie beschouwde zijn de wortels van de conceptuele kunst nog duidelijk zichtbaar in zijn werk. Het gaat namelijk in zijn schilderijen en tekeningen niet om het visuele maar om het idee die er achter zit.

De tekeningen vanaf eind jaren zeventig zijn voorzien van teksten. Het zijn stripverhalen met symbolen van naakte mannen, dieren (vooral honden) en vleugels van engelen en vogels. Tekeningen met afbeeldingen van een wereld waarin mens en dier vruchtbaar samenleven. Relatie tussen mens en natuur is een belangrijke factor. De afgebeelde wereld straalt absolute eenzaamheid uit. Friðjónsson werkt in een stijl van een mengeling van het surrealisme en naïeve schilderkunst. Deze verhalende stijl doet denken aan de nieuwe figuratie van Pieter Holstein. Ook is duidelijk invloed aanwezig van de Tsjechen Milan Kunc en Jan Knap en de Duitser Peter Angermann van Gruppe Normal. Het lijkt wat ouderwets op het eerste gezicht, maar het is niets anders dan een sterke, subjectieve expressie met kennis van de geschiedenis van de kunst met een surrealistische ondertoon. Kunstwerken die ons, in tegenstelling tot het werk van bijvoorbeeld Jan Voss, een ondoorzichtig verhaal tonen. Dit wordt gevolgd door gebeurtenissen waarin verwijzingen naar sprookjes en folklore.

Na studie aan de Icelandic Colege of Art and Craft in Reykjavik ging Friðjónsson naar Nederland. Hij studeerde aan de Vrije Academie in Den Haag van 1976 tot 1977 en daarna aan de Jan van Eyck Academie in Maastricht van 1977 tot 1979. Friðjónsson heeft ongeveer 30 kunstenaarsboeken gemaakt. De kunstenaarsboeken van Friðjónsson zijn:

Rip Kirby (Eigen publicatie 1975)
Aevintýri um hest, frosk og sel. / Adventure about a frog and a seal and a horse (17 kaarten: eigen publicatie Reykjavik 1977 oplage 20 ges.)
mor bregdur 'a leik í midju aevintýri / Love story (Jan van Eyck Academie Maastricht, 1977 oplage 40 ges. handgekleurd)
Daemisaga (Jan van Eyck Academie Maastricht, 1977 oplage 69 ges.)
Hundasögur (Eigen publicatie Reykjavik 1978)
1 (+) 2 (Jan van Eyck Academie Maastricht, 1978 oplage 56 gen./ges. 2 banden met elk 5 tekeningen)
Geen titel (Jan van Eyck Academie Maastricht, 1978 2 volumes oplage 56 ges.)
Einu sinni var maður sem gekk um í heiminum með spjald á bakinu (Eigen publicatie c1978 oplage 80 gen./ges)
Nokkrar Teikningar - Some Drawings (Jan van Eyck Academie Maastricht, 1979 oplage 500)
Pridja sagan um dick (1979 oplage 100)
Uppábúinn Stóll og sögumadur / A dressed up chair and a narrator (Eigen publicatie Reykjavik 1980 oplage 200 gen. gekleurd met de hand)
S- ögur / H.Þ.F. (Eigen publicatie c1981)
Málverk og teikningar / Paintings and drawings (Eigen publicatie Reykjavik 1981 oplage 300 gen.)
Atridi ur dagbok januar 1979 til agust 1981 (Eigen publicatie i.s.m. Dieter Schwarz, Reykjavik 1981 oplage 300 gen.)
Atriđi úr dagbók, janúar 1979 til ágúst 1981 (Eigen publicatie Höfundur, c1981 oplage 300)
Klöri / H.Þ.F. (Eigen publicatie c1981 oplage 100 gen.)
Lonely : fordaði / H.Þ.F. (Eigen publicatie c1981)
Þor Vigfusson (Eigen publicatie Reykjavik 1982 oplage 111 gen.)
Á milli tveggja persona (Eigen publicatie Reykjavik 1982 oplage 150 gen.)
The kit headed ball (Eigen publicatie Reykjavik 1982 oplage 110)
The D.S. lick nets (Eigen publicatie i.s.m. John M. Armleder Reykjavík 1982 oplage 111 gen.)
London kit, stylus mask (Eigen publicatie i.s.m. Daði Guðbjörnsson, Reykjavik 1982 oplage 111 gen.)
The Rex headed master (i.s.m. Daði Guðbjörnsson, John M. Armleder, Kristinn G. Hardarson, Reykjavik 1982 oplage 141 gen.)
Thick Air (Gedrukt t.g.v. de uitwisselingstentoonstelling 'Reykjavik-Amsterdam, ter weerszijden van de meridiaan', Fodor Museum Amsterdam 1983. 9 kunstenaarsboekjes in kartonnen doos oplage 250/100 gen./ges. met Arni Ingólfsson, Dadi Gudbjörnsson, Eggert Pétersson, Helgi Thorgils Fridjónsson, Ingólfur Arnarsson, Ivar Valgardsson, Kristinn Hardarson, Steingr. Kristmundsson, Tumi Magnússon)
Litlu bækurnar 1983 (16 kunstenaarsboekjes: Luxus II / Árni Ingólfsson -- [Untitled] / Ásta Ólafsdóttir -- The road home / Daði Guðbjörnsson -- [Untitled] / Eggert Pétursson -- The fountain book / Helgi Þorgils Friðjónsson -- [Untitled] / Ingólfur Arnarsson -- Brýr og fossar / Ívar Valgarðsson -- Úr ymsum áttum / Jökull Jonsson -- Selfoss--Laugarás / Kristinn G. Harðarson -- [Untitled] / Pétur Magnússon -- Broken memories / Runa Thorkelsd. -- Kuldabrennt útiloflið / Sólveig Aðalsteinsdóttir -- "1001 orð" / Steingrímur E. Kristmundsson -- Þór Vigfússon -- [Untitled] / Tumi Magnússon -- Myndir / Valgarður 1983 oplage 200 gen.)
Dagdraumar (Eigen publicatie H.þ.F., c1983 gen./ges.)
Hundar och änglar = Dogs and angels (Hong Kong Press, Göteborg 1986)
Vatnslitamyndir. Listasafn Así (The Labour Unions Art Gallery 1994)



Fragmenten uit:
Málverk og teikningar / Paintings and drawings
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...