Madelon Hooykaas & Bert Schierbeek

omslag Deathshadow

Het eerste videowerk van Elsa Stansfield en Madelon Hooykaas dateert uit 1975. Zij houden zich daarin bezig met verschillende werkelijkheidsniveaus, met begrippen als ruimte, tijd en beweging. Beeld en geluid zijn hierin gelijkwaardige bestanddelen. De eeuwigheid van natuurcyclussen in vergelijking met de tijdelijke aanwezigheid van de mens is ook een terugkerende thematiek, die getoond wordt in niet-narratief gerangschikte beelden van de natuur, de elementen en de omgeving. Later kozen zij steeds meer voor een cyclische weergave van de tijd. Tevens breidden zij hun themathiek uit met het onderwerp vergankelijkheid (eindigheid, sterfelijkheid en leegheid).

De cyclische weergave van de tijd en de vergankelijkheid zijn bestanddelen die duidelijk terugkomen in het kunstenaarsboek Deathshadow (Fizz-Subvers Press Alkmaar 1976 oplage 500). Deathshadow is een serie foto's gemaakt door Hooykaas bestaande uit 21 met tussenpozen van 2 minuten gemaakte opnamen vanaf hetzelfde standpunt gemaakt. De afgebeelde schaduw op een muur van een huis beweegt zich daardoor van links naar recht. Bert Schierbeek heeft aan de hand van deze foto's een gedicht gemaakt. De foto's zijn afgebeeld op de rechterpagina's en het gedicht in Nederlands, Engels en Frans van Schierbeek in handschrift op de linkerpagina's.

Madelon heeft een fascinatie voor het effect van schaduw en gebruikt de schaduw als cruciaal beeldend middel en dan in het bijzonder schaduw in beweging. Hooykaas gebruikt schaduw met als doel licht en tijd vast te leggen. Beide kunstenaars gebruiken in 'Deathshadow' de schaduw verder niet voor het creëren van illusies en schaduw ’spel’. De kunstenaars gebruiken de schaduw als metafoor voor thema's: tijd (de tijdelijk aanwezigheid van de mens) en de dood.

fragment Deathshadow

Schaduw is voor Madelon een aspect van de werkelijkheid en al fotograferend ontstaat de zuivere poëzie van Schierbeek:

de zon
op een muur
(afbraak)
en
daartussen
een schoorsteen
zijn schaduw
op die muur
(die afbreekt)

het is licht
het wordt zo donker
dat je
(bijna)
geen mens
meer ziet
(opgelost
in het licht)

er is zwart
en wit
en een lijn
die de zon beweegt
tot
een vorm
die
beweegt

langzaam trekt het
licht de
schaduw de
mantel
uit

teruggebracht
tot streep
kaal en ijl
als de dood

vlijmscherp
nog éénmaal
licht op een
muur nog
éénmaal
muur

dan vallen
licht en schaduw
samen

schoorsteen weg
muur weg
schaduw weg
(mensen weg)

alleen het licht
onzichtbaar
mist zich zelf

voor Else Madelon
Bert Schierbeek