Allen Ruppersberg

Omslag: Allen Ruppersberg

De conceptuele kunstenaar Allen Ruppersberg stelt sinds de vroege jaren zeventig de dubbelzinnige relatie tussen realiteit en fictie aan de orde en ontwikkelde zijn werk in Los Angeles in de omgeving van Ruscha en Baldessari. Ook had hij in die tijd daar contact met Ger van Elk en Bas Jan Ader. Ruppersberg is gefascineerd door de stad Los Angeles met zijn filmstudio's, stranden, boulevards en winkelcentra. Hij gebruikt vaak combinaties van teksten en foto's (narrative art) met deze stad als onderwerp. De Amerikaanse filmindustrie, tijdschrift illustraties, het massa-geproduceerde boek, het amateurkiekje, de ansichtkaart etc. leveren het grootste deel van de beelden die in zijn werk verschijnen.

Boeken spelen een belangrijke, maar ambivalente rol in Ruppersberg conceptuele oeuvre. Boek en tekst zijn, volgens Ruppersberg, net al het beeld dragers van geschiedenissen en mythen; ze leiden tot kennis, maar ook tot spraakverwarring en hebzucht en kunnen zelfs de dood veroorzaken. Ruppersberg reproduceert minutieus krantenartikelen of brieven van beroemde schrijvers en combineert deze met reclameslogans en clichés tot op verschillende wijzen leesbare verhalen. Ook in zijn installaties speelt dit principe een rol. Door de combinaties van beelden, titels van boeken en flapteksten ontstaat een meerduidige sociaal-culturele geschiedenis van de Verenigde Staten.

fragment uit: Allen Ruppersberg

In het kunstenaarsboek Allen Ruppersberg uit 1973 (This publication stands for Stedelijk Museum catalogus no. 548) zijn twee fotoreeksen opgenomen: 'Between the scenes' en 'The Fairy Godmother'. De foto's zijn afgebeeld op de rechterpagina's en de bijbehorende teksten op de linkerpagina's. Op de fotoreeks 'Between two scenes' zien wij Ruppersberg zitten op een stoel. Hij is op zoek naar tekstfragmenten uit oude Hollywood films. Hij hergebruikt deze teksten in zijn kunst. Op zijn lichaam zijn namen geprojecteerd van avant garde kunstenaars uit de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Op de foto's zijn teksten van een 'aftiteling' van een film in spiegelbeeld afgebeeld. Een tekst bij één van de foto's luidt: "An oversized box arrives from Paris". Bij de andere foto's staat: 'Self-explanatory'. Bij één foto wordt iets anders vermeld: 'A mysterious note written in a very female hand'. Op de achtergrond zijn beelden te zien van oude Hollywood films. Ruppersberg zit in feite tussen de geprojecteerde namen en de scene op de achtergrond in. Tussen de invloedrijke avant garde cultuur en de huidige massacultuur zoals hij dat nu meemaakt in Los Angeles. Uiteindelijk leidt deze situatie, de kennisvergaring en zijn hebzucht tot de dood. Op de laatste foto houdt Rupperberg een pistool tegen zijn hoofd met de tekst: 'The end'.

Ruppersberg: "First, I began with the idea of a narrator: myself usually, the artist, or correctly, the artist playing a fictional role. I also tried to incorporate the layering technique of stories and novels. Between the Scenes, 1972, was one of the first pieces where I tried to use narrative techniques. I also started to use words in the photographs combined with a page of text. I think Between the Scenes is one of the best of these works" (uit: Interview with Allen Ruppersberg, Frédéric Paul 1999).

fragment uit: Allen Ruppersberg

Op 'The Fairy Godmother' zien wij Rupperberg steeds afgebeeld met een andere masker en op de achtergrond straatbeelden van Los Angeles. Elke keer neemt hij een andere identiteit aan en elke keer wordt in een interview dezelfde vraag gesteld: 'Have you ever been an artist?'. Op deze vraag geeft hij verschillende antwoorden. Ook wordt gevraagd of hij één van de volgende figuren zou willen zijn: Tom Sawyer, Dr. Jekyllor or Mr. Hyde, Robinson Crusoe en Jay Katsby. Dit zijn hoofdpersonen uit de Amerikaanse literatuur. Allen Ruppersberg is een fanaat lezer, boekenverzamelaar, kopiist en schrijver. Boeken als 'Walden' van Thoreau en 'Het portret van Dorian Gray' van Oscar Wilde heeft hij overgeschreven' als een middeleeuwse monnik die manuscripten vermenigvuldigt. Wie Ruppersberg's literaire bronnen bestudeert treft daar Edgar Allen Poe, Raymond Roussel en Tristan Tzara aan, namen die in de Europese beeldende kunst bij Broodthaers en Paolini opduiken. Maar Ruppersberg is informeler en kan zich even zeer interesseren voor de goedkope pocket en het stripverhaal als voor grote literatuur. Hij verbindt zich steeds met het banale, met de wereld van de supermarktreclame, waarvan hij de slogans ad absurdum doorvoert (bron: De Appel Amsterdam 1991).