Frank Gribling

Voorkant omslag i machinatie

Achterkant omslag i machinatie

Fragment uit: i machinatie

Fragment uit: i machinatie

Frank Gribling  is naast kunstenaar ook kunsthistoricus, criticus, onderzoeker en analyst. Die karakterisering maakte hij van het begin af aan waar. Gribling denkt onorthodox na over de gegevens van de 20ste eeuwse kunstgeschiedenis. Vanaf 1946 is er bij Gribling een verwondering en nieuwsgierigheid naar de wereld en de kunst daarin. Steeds heeft hij zich gericht op de autonome werking van het kunstwerk, dat toch een illustratie inhield van de tijdsgeest en de mentaliteit van een periode.

Gribling schreef in 1965 in het Museumjournaal het artikel 'Het schilderij is dood, leve het schilderij'. Daarin zegt hij onder meer: 'Het lijkt voor veel "avant-gardisten" een uitgemaakte zaak dat in de technokratische, door ruimtevaart, computers en massaficatie beheerste maatschappij, die voor de deur staat, op den duur geen plaats meer is voor zoiets anachronistisch als een geheel met de hand vervaardigd schilderij...' Er was volgens Gribling genoeg plaats voor de schilderkunst, getuige het werk van Newman en Rothko. De mogelijkheden van het schilderij gingen voor hem verder dan de traditionele schilderkunst. Dat lijkt een reactie op de radikale verwerping van het schilderij door Lewitt, Andre, Judd en Morris, kunstenaars waar Gribling overigens waardering voor had, op grond van hun systematisch pragmatisme. Hij zelf streefde een systematisch illusionisme na, in de serie 'Space volumes', isometrische ruimte-projecties op het platte vlak. De nieuwe technische mogelijkheden openden echter terreinen voor de kunstenaars en, zoals de kunsthistoricus Jaffé in die jaren schreef, zij confronteren de beschouwer met een model, waardoor hij het functioneren van ons denken en doen kan begrijpen en bevatten. Zij bieden hem zo de mogelijkheid, de vervreemding van zijn zelfgeschapen technische omgeving te overbruggen. Door het aanschouwelijke en bovendien evocatieve model van deze kunst zal het de mens van vandaag kunnen gelukken de struktuur en de functie van tal van toestellen, processen en machines te doorzien en dan ook met zijn eigen verbeeldingskracht aan hun activiteiten deel te nemen.

Het kunstenaarsboekje i machinatie ego machinatie - imagination ego machination - words projected in space and time reflected in the mirror of the mind (Amsterdam 1977) die hierop aansluit is naar aanleiding van een installatie gemaakt in het Stedelijk Museum Amsterdam. 'This piece was made in het Stedelijk Museum Amsterdam february 1977 disappearing reflection of a reflection (a spatial environment of two hanging steel panels opposite each other) extendes in the streets as a poster slowly deteriorating a proces which was printed mailed leaving traces all over the world to discover in the future'.

Frank Gribling (originele foto 10 x 15 cm. z.d.)

Gribling gaat zich in de jaren zeventig meer interesseren voor de context, waarin het kunstleven opereert en functioneert. Een vorm van kritische kunst, die kijkt naar de wereld en die haar positie daarin wil bepalen. Gribing ziet dat onder meer gebeuren in De Appel te Amsterdam met Wies Smals en gaat zelf in die richting verder, niet zozeer in een collectief politiek engagement, maar als een marginale hermetische activiteit. Bijvoorbeeld met stempelafdrukken "Gribling faked it" die hij op een Documenta in Kassel achterliet, als een commentaar op werkelijkheidvervalsende aspect dat kleeft aan de bezigheid van de kunstenaar. Het geloof in de jaren zeventig in de profetische kracht van automatisering en informatica, in de `Global Village' waarin de techniek de democratie zou ondersteunen en de bestaande maatschappelijke hiërarchie zou ondermijnen, dat visioen werd in de jaren tachtig een nachtmerrie. Trivialiteit, snelheid, kwantiteit, scoren, kritiekloosheid, gewin en manipulatie. Gevolg: een behoefte aan contemplatie, beschouwing en terugkeer naar de tradities, ook naar het begin van het eigen kunstenaarsschap. Hij begon in 1946 met het maken van schilderijen en na lange jaren van zoeken is hij dat medium trouw gebleven (bron: Paul Hefting 2009).