Waldo Bien

Waldo Bien (omslag: Tierra del Fuego)

Het werk van Waldo Bien is interdisciplinair. In zijn werk spelen sculptuur, tekening, fotografie en installatie allen een gelijkwaardige rol. Bien was één van de studenten van de Duitse kunstenaar Joseph Beuys.  De beginselen van kunst, oppervlak, ruimte, kleur, figuratie, zijn vergelijkbaar aan zijn leraar Beuys. Zijn theorie startte vanuit een 'Erweiterter Kunstbegriff': het kunstenaarschap dient niet meer opgevat te worden als een beroep – het maken van sculpturen of schilderijen – maar als een houding ten opzichte van de maatschappelijke werkelijkheid en de natuur. Daarbij staat het creatieve denken en handelen centraal. 'Met de theorie van het 'Erweiterter Kunstbegriff' kun je de samenhang tussen mijn objecten en ideeën begrijpen', aldus Beuys. Omdat iedereen in principe deze houding kan aannemen, stelde Beuys: 'Jeder mensch ist kunstler'.

Bien is gefascineerd door de wereld van de Indianen van Tierra del Fuego. Dit nomadisch volk is nu uitgestorven. Wat rest van dit volk zijn de kampplaatsen en vooral de resten van vuren en de afvalhopen van artefacten, etensresten en dierlijke skeletten. Tijdens het verblijf van Bien in 1984 in Tierra del Fuego maakte Bien een reeks tekeningen die zich als een reisverslag laat lezen. De tekeningen worden gemaakt met neolistisch houtskool, d.w.z. de houtskoolresten die Bien vindt in de afvalhopen en de vuurresten - de laatste levenstekenen van het uitgestorven nomadenvolk. De wind is in de stille verlatenheid van de Kaap Hoorn Archipel ongetwijfeld de meest nadrukkelijke afwezigheid. In de stilte van Bien's atelier komt deze wind opnieuw tot leven: een door een electromotor aangedreven blaasbalg stuwt als een long zijn energie naar een drietal fluiten die met hun zacht, maar daardoor niet minder nadrukkelijk aanwezige klaagtoon de ruimte met regelmatige tussenpozen vullen. Dit alles is vastgelegd in het kunstenaarsboek 'Tierra del Fuego' (Bébert/Van Reekum Museum Apeldoorn 1987 oplage 420 gen./ges.). Hierin zijn reproducties van de tekeningen opgenomen met vier z/w foto's van de installatie en een oude foto van een indianengroep.

Bien's 'Tierra del Fuego' kan worden beschouwd als een monument en een kritisch commentaar, dat is gevoed door de eigen ervaringen en waarnemingen en dat is doortrokken van een diepgeworteld besef. Het stelt de westerse positivistische natuurwetenschappelijke mentaliteit van het wezen en de kwalitatieve waarden van (verdwenen) culturen ter discussie.

Waldo Bien (fragmenten uit: Tierra del Fuego)