Posts tonen met het label body art. Alle posts tonen
Posts tonen met het label body art. Alle posts tonen

Kiki Smith en het innerlijke leven van de mens

Sperm (detail) 1988-1990 glas
De Amerikaanse kunstenaar Kiki Smith wil het lichaam bevrijden van het religieuze, medische en morele juk, maar ook van literaire en kunsthistorische interpretaties. Kiki Smith confronteert ons met de grenzen van het zijn en de onzekerheid van het leven. Het leven, universeel verankerd in het sublieme mysterie van het lichaam. Materialen en technieken hebben een intrinsieke betekenis. Zij maakt beelden van het uitwendige en inwendige menselijke lichaam in uiteenlopende technieken en vormen, met gebruikmaking van materialen als was, latex, glas, stof, hout en wit of bloedrood gekreukeld papier. De authenticiteit van dit materiaal beklemtoont de fragiele, duurzame indruk van het werk. Doorzichtige materialen laten de compositie zichtbaar, tonen het inwendige, het geheim van het leven. Zij geeft ook lichaamsvloeistoffen (sperma, moedermelk) en excrementen weer. Haar beelden van traditionele technieken vormen een letterlijke weergave van een maag (uit glas), een ribbenkast (uit aardewerk), of een baarmoeder die bestaat uit een gesloten bronzen vorm die kan worden opengeklapt (Womb 1986). Ook maakt zij tekeningen en grafiek.

Door het tonen van de onderdelen en de binnenkant, door enkel het omhulsel te behouden, stelt ze diepzinnige vragen over het mysterie van het leven en het wezenlijke van de mens. In deze specifieke en algemene context doen vorm en inhoud bovendien een dialoog ontstaan tussen de elementen die de mens uitmaken, een dialoog over de relatie tussen het lichaam of een aantal specifieke delen ervan en de techniek of de materialen die de kunstenares gebruikt voor het afbeelden en onthullen van de maatschappelijke, historische en immateriële implicaties. "Het innerlijke leven van de mens beperkt zich niet tot de omgang met anderen, het geslacht, het politieke leven." Zo was bijvoorbeeld het spijsverteringssysteem de aanleiding om "na te denken over seks en taal, verteringsprocessen en alles wat te maken heeft met de spijsvertering". Haar (feministisch) werk kan gezien worden als een aanklacht tegen schoonheidsidealen, rationaliteit en narcisme.

Omslag Kiki Smith 1990

Untitled 1988

Digestive System 1988

Womb (open) en Womb (closed) 1986
In 1990 is een kunstenaarsboek, genaamd Kiki Smith, uitgegeven door SDU Publishers in Den Haag als catalogus bij de tentoonstelling gehouden in het Institute of Contemporary Art/Amsterdam. Hierin is een interview opgenomen door de Amerikaanse kunstenaar Robin Winters met Smith. In deze uitgave zijn haar werken van 1983 tot 1990 en teksten in facsimile op een prachtige manier weergegeven.

In de jaren negentig richt ze haar aandacht op nieuwe materialen en thema's. Nu ze het lichaam gereconstrueerd heeft, beschouwt ze de natuur als een "open ruimte", "want zoals het lichaam werd de natuur in deze eeuw naar de achtergrond verdrongen; de natuur is daarom ook in de hedendaagse kunst weinig aan bod gekomen." De aandacht van de kunstenares verschuift "van het microscopische naar de organen, systemen, de huid, het religieuze lichaam, cosmologieën." Ze toont ons de intieme relatie tussen de vrouwelijke seksualiteit, de natuur en het universum.

Bron: Kunst van nu 1995 en Galerie Fortlaan 17 Gent.

Portrait 1983 en Eyes 1990

Urs Lüthi op zoek naar zichzelf.

omslag: The desert is across the street




fragmenten uit: The desert is across the street
De Zwitserse (performance) kunstenaar Urs Lüthi begon na een schilderperiode in 1969 met fotograferen om zichzelf in beeld te plaatsen. Door zich te presenteren als een zogenaamde tweelingbroer probeerde Lüthi op zoek te gaan naar zijn eigen identiteit. Deze zoektocht was een van zijn belangrijkste doelstellingen. Door representatie van zichzelf probeert hij door alle mogelijke media (schilderen, zeefdruk, fotografie, video, sculptuur en installatie) zijn eigen ik te doorgronden.

Het medium fotografie is - in tegenstelling tot een schilderij - een preciese afdruk van een moment uit het verleden. Echter wordt de waarheidsgehalte in twijfel getrokken: Lüthi biedt verschillende vermommingen, gebaren en gezichtsuitdrukkingen. Belichaamt makkelijk verschillende personages. In tegenstelling tot het kunstenaarsduo Gilbert & George die zichzelf verklaarde als kunstwerk, blijft de echte Lüthi buiten ons bereik.

Een accent op zelfverwezenlijking van het individu is een vorm van performance kunst en wordt ook wel Body Art genoemd. Er wordt onderzoek gedaan naar 'identiteit' en naar de externe factoren die daar invloed op uitoefenen. Men streeft naar vrijheid, bewustzijnsverruiming en spiritualiteit na door het uitspelen van innerlijke conflicten en trauma's, door zelf- en relatieonderzoek en door het doorbreken van lichamelijke taboes. Belangrijke thema's zijn dan ook seksualiteit, lichamelijkheid, angst, eenzaamheid, pijn en schaamte. Vooral androgynie, bi- en transseksualiteit en travestie blijken in belangrijke mate onderzoek naar identiteit mogelijk te maken; werk in deze sfeer wordt wel met transformation art aangeduid. Zie ook de kunstenaars Wally Stevens en Ulay. In de jaren zeventig werkte Ulay wel samen met Lüthi, bijvoorbeeld in De Appel Amsterdam: Keine Möglichkeit 2 Platzwunden (1975). Ook de Duitser Jürgen Klauke, de Zwitser Luciano Castelli en de Italiaan Luigi Ontani horen in dit rijtje thuis.

In zijn eerste series foto's uit 1970 posseerde hij met zijn vriend en kunstenaar David Weiss. In 1975 hield Lüthi een (foto) tentoonstelling in De Appel: The desert is across the street. Hiervan is een catalogus verschenen met de gelijknamige titel die als kunstenaarsboek kan worden beschouwd (De Appel Amsterdan en Galerie Stähli Zürich 1975). Hierin zijn foto's van Weiss en foto's van Lüthi met zijn vrouw Elke Kilga opgenomen. Het is een realistische weergave van persoonlijke impressies, intieme momenten, met beelden uit hun dagelijkse omgeving. De intimiteit wordt benadrukt door onscherpe en onderbelichtte foto’s. Een boeiend portret.

Wees gewoon jezelf en anders: Wally Stevens

Wally Stevens (Omslag Foto's - Fotografien)

fragment Foto's - Fotografien

fragment Foto's - Fotografien

fragment Foto's - Fotografien
Wally Stevens 1977 De Appel
Wally Stevens wijdt zijn kunstenaarschap al meer dan dertig jaar aan de prangende vraag wat het inhoudt om gewóón jezelf te zijn, gewóón anders te zijn. Rond 1970 begon hij zichzelf in travestie te fotograferen. Toen Willem de Ridder deze zelfportretten in zijn fameuze muziekblad Aloha publiceerde, kreeg zijn kunstenaarschap bekendheid. Wies Smals nodigde hem in 1976 uit voor een fototentoonstelling en performances (Mythomanie I) in De Appel in Amsterdam. Stevens verscheen, gekleed als sadomasochistische "urning" (een man die psychologisch gezien een vrouw is), voor het publiek. Stevens probeerde in 1977 eveneens in De Appel het publiek te manipuleren en zelfs in beweging te brengen door agressieve acties. Gelijktijdig werden een aantal fotowerken getoond. Daarna volgde in 1978 de performance "Het orakel van Amsterdam aanbidt het vraagteken en ik was graag een ballerina I". Naar eigen zeggen wilde hij niet provoceren. Hij wilde ‘gewóón anders’ zijn.

Het publiek echter zag er vooral het gewilde optreden van een excentriekeling in. Daarom stopte hij met deze performances. Er volgde een periode waarin hij portretten van anderen nam. Deze en zijn eigen portretten werden onder meer in 1986 in het Groninger Museum getoond (bron: Erik Hagoort, Metropolis M 2004). Naar aanleiding van deze tentoonstelling is een kunstenaarsboek verschenen: W. Stevens - Foto's - Fotografien (Groninger Museum 1986 oplage 500).

Een accent op zelfverwezenlijking van het individu is een vorm van performance kunst en wordt ook wel Body Art genoemd. Er wordt onderzoek gedaan naar 'identiteit' en naar de externe factoren die daar invloed op uitoefenen. Men streeft naar vrijheid, bewustzijnsverruiming en spiritualiteit na door het uitspelen van innerlijke conflicten en trauma's, door zelf- en relatieonderzoek en door het doorbreken van lichamelijke taboes. Belangrijke thema's zijn dan ook seksualiteit, lichamelijkheid, angst, eenzaamheid, pijn en schaamte. Vooral androgynie, bi- en transseksualiteit en travestie blijken in belangrijke mate onderzoek naar identiteit mogelijk te maken; werk in deze sfeer wordt wel met transformation art aangeduid. Zie ook de kunstenaars Urs Lüthi en Ulay. In de jaren zeventig werkte Ulay wel samen met Lüthi. Ook de Duitser Jürgen Klauke hoort in dit rijtje thuis.

fragment Foto's - Fotografien
'Het orakel van Amsterdam aanbidt het vraagteken en ik was graag een ballerina' (1978 De Appel)

fragment Foto's - Fotografien

Ulay maakte zichzelf tot onderwerp


Ulay uitnodiging: 'namen, uiterlijkheden, personenruil' 1975
De Duitser Ulay, pseudoniem van Uwe F. Laysiepen, verzorgt in de jaren zeventig performances, vaak zonder publiek en vastgelegd met een polaroidcamera. In 1968 ging Ulay weg uit Duitsland, een voor hem onverdraagzame, vermaterialiseerde samenleving. Hij zocht zijn heil in Amsterdam en maakte zichzelf tot onderwerp. Dit leverde vaak schokkende en obscure beelden op. Centraal staan thema's als identiteit en vervreemding, waaraan hij onder meer vormgeeft door gedaanteveranderingen van zichzelf tot vrouw te fotograferen. Zijn compromisloze en vaak controversiële werk, zoals de fotoregistraties van het operatief verwijderen van een stukje huid uit de onderarm, sluit aan bij dat van Abramovic, met wie hij tussen 1976 en 1988 leeft en werkt. Ook in deze periode vervaardigt hij fotowerken. Ulay: 'Fotografie bevriest een moment in minder dan een 10e deel van een seconde en laat ons dus zien wat we niet kunnen waarnemen. Ik beschouw fotografie als een geweldig aanvullend instrument voor onze visuele waarneming'. Op de vraag aan welke van de beide artistieke vormen, performance of fotografie, hij de voorkeur geeft, antwoordde hij ooit: 'Performance is het leven zelf, fotografie is mijn waarneming van dit leven. Met andere woorden, performance is primaire werkelijkheid, en fotografie is het als werkelijkheid gepresenteerde of zichtbaar gemaakte primaire leven'.

Ulay 'man-vrouw' (bijdrage Transit: 'Mirror / Spiegel / Miroir' 1975-76;
tentoongesteld in Seriaal Amsterdam 1974)
In de periode rond 1974 deed Ulay onderzoek naar de mannelijke en vrouwelijke identiteit door geslachtsverwisseling in de travestie. Hij leefde in een pand dat uitgegroeid was tot een belangrijk ontmoetingscentrum voor travestieten in Amsterdam. De foto's, in dit geval polaroidfoto's die hij in de beslotenheid van deze wereld maakte, hadden een zeer intiem karakter. De reacties op zijn tentoonstelling in Galerie Seriaal Amsterdam waren onbarmhartig. Ulay besloot dat hij in de nabije toekomst geen tentoonstelling meer wilde maken in het commerciële kunstcircuit. Hij kon de kwetsbaarheid en intimiteit die in zijn foto's gelegd waren, niet blootstellen aan de genadeloosheid van de professionele blikken van een kunstminnend publiek (uit: De Appel van Marga van Mechelen 2006).

Een accent op zelfverwezenlijking van het individu is een vorm van performance kunst en wordt ook wel Body Art genoemd. Er wordt onderzoek gedaan naar 'identiteit' en naar de externe factoren die daar invloed op uitoefenen. Men streeft naar vrijheid, bewustzijnsverruiming en spiritualiteit na door het uitspelen van innerlijke conflicten en trauma's, door zelf- en relatieonderzoek en door het doorbreken van lichamelijke taboes. Belangrijke thema's zijn dan ook seksualiteit, lichamelijkheid, angst, eenzaamheid, pijn en schaamte. Vooral androgynie, bi- en transseksualiteit en travestie blijken in belangrijke mate onderzoek naar identiteit mogelijk te maken; werk in deze sfeer wordt wel met transformation art aangeduid. Zie ook de kunstenaars Urs Lüthi en Wally Stevens. In de jaren zeventig werkte Ulay wel samen met Lüthi, bijvoorbeeld in De Appel Amsterdam: Keine Möglichkeit 2 Platzwunden (1975). Ook de Duitser Jürgen Klauke, de Zwitser Luciano Castelli en de Italiaan Luigi Ontani horen in dit rijtje thuis.

In 1975 was in Galerie 't Venster in Rotterdam een performance van Ulay getiteld 'namen, uiterlijkheden, personenruil'. De polaroids van deze performance werden vervolgens tentoongesteld. Een gedeelte van deze polaroids zijn uitgegeven: Phase white echo. T.B. SHEETS. Ulay 1976 plus (zes ansichtkaarten van polaroid's, Brummense uitgeverij van luxe werkjes 1975). Deze uitgave was ook onderdeel van de Transit publicatie van Maarten Beks: Taal, Beeld, Taal.
Phase white echo. T.B. SHEETS. Ulay 1976 plus
Phase white echo. T.B. SHEETS. Ulay 1976 plus

Phase white echo. T.B. SHEETS. Ulay 1976 plus

Vitto Acconci


In het kunstenaarsboek Catalogue of Headlines & Image (Stedelijk Museum Amsterdam 1978 cat.nr. 647 oplage 2000) wordt prachtig de totale oeuvre van Vitto Acconci weergegeven. Acconci heeft deze publicatie vormgegeven voor bij zijn tentoonstelling in het Stedelijk. Ook het concept van de tentoonstelling heeft hij bedacht.

De Amerikaan Vito Acconci verwierf in de jaren zestig bekendheid met zijn performances en daarvan afgeleide videokunst. In de performances staat doorgaans een directe confrontatie met de beschouwer centraal, op een zeer indringende manier. Hij volgt voorbijgangers naar hun bestemmingen of masturbeert onder de vloer van de galerie en laat de bezoekers het geluid daarvan horen via speakers. De grootste faam genieten zijn performances waarin hij de (pijn)grenzen van het eigen lichaam aftast: zichzelf bijt, op de grond valt of zich met de hand ontdoet van een vierkante decimeter lichaamsbeharing. Bekend werk uit deze periode is Blindfolded Catching (1970), waarin hij keihard naar hem toegegooide rubber ballen tracht te vangen, geblinddoekt.




Marina Abramović en Ulay



Omslag en fragmenten uit: 3 performances
 
Marina Abramović en Ulay hadden gelijkgestemde opvattingen over kunst toen ze elkaar in in 1975 ontmoetten. Op dat moment hadden beiden al enige ervaring met het gebruik van hun eigen lichaam als materiaal voor hun kunst. Ulay onderzocht in zijn werk de menselijke identiteit aan de hand van gedaanteverwisseling en travestie. Zie ook 'Ulay maakte zichzelf tot onderwerp'. Werk in deze sfeer wordt wel met transformation art aangeduid. In een body artwerkstuk liet hij hun stuk getatoeëerde huid bij zich wegnemen door een plastisch chirurg. Vervolgens exposeerde hij dit op sterk water. Abramović kraste tijdens een optreden in de film 'Body art' met een scheermesje een bloederig pentagram in haar buik.


Ulay (bijdrage: Art Information Festival Middelburg 1975)
Abramović en Ulay maakten vanaf 1975 performances, films, videobanden, fotowerken en installaties die zijn in te delen in drie stadia: de staat van de 'Warriors' (vanaf 1975), van de 'Saints' (vanaf 1979) en van de 'Lovers' (vanaf 1983). Deze episoden karakteriseren elk een geesteshouding van waaruit gezocht wordt naar een eenheid tussen tegenstellingen als mannelijk en vrouwelijk, donker en licht, subject en object. Dat gebeurt in afmattende confrontaties die zij zelf aanvankelijk 'relation works' noemen. Het onvoorstelbare verloop en ook de reacties van het publiek maken deel uit van deze optredens (bron: Kunst van nu. Encyclopedisch overzicht vanaf 1970). De aanwezigheid van publiek was van essentieel belang voor de totstandkoming van de performances. De kunstenaars definieerden performance als 'een dialoog van energie'. De aanwezigheid van publiek was van essentieel belang voor de totstandkoming van de performances. Een idee probeerden ze over te brengen door energie uit te stralen naar het publiek. Omgekeerd putten zijzelf energie uit de aanwezigheid van andere mensen (bron: Stokvis).

In hun eerste gezamenlijke performance 'Relation in space' (1976) liepen ze steeds weer naar elkaar toe en botsen met hun naakte lichamen tegen elkaar totdat ze bont en blauw en versuft door de klappen erbij neervielen. Hun verbondenheid met elkaar kwam aan de orde in 'Relation in time' (1977). Gedurende zeventien uur zaten ze onbeweeglijk op de grond met hun ruggen tegen elkaar en hun haren in een knot ineengestrengeld. Beide performances zijn o.a. vastgelegd in het kunstenaarsboek Relation/Works 3 Performances, uitgegeven door de Osterreichischer Kunstverein in April 1978.

 
Fragmenten uit: The Brink



Fragmenten uit: In a given space
Twee interessante performances zijn "The Brink" (In a given space) en "In a given space". Deze zijn vastgelegd op film en op foto's en geregistreerd in het kunstenaarsboek: Ulay/Marina Abramović = Marina Abramavić/Ulay : Two Performances and DETOUR (Experimental Art Foundation Adelaide en De Appel Amsterdam 1979).

The Brink:
Ulay: "I walk back and forth along the top of a wall". Marina Abramović: "I walk back and forth on the shadow-line of the wall, as it falls on the ground". The performances lasts until the sun diffuses the shadow -line. Time 4 hr. 20 min.

In a given space:
Ulay: "I move in response to commands "... go... stop... back..." announced in an unpredictable order by a strong voice". Marina Abramović: "I sit in the centre of the space and count aloud swan-down". Time 1 hr. 30 min.

In dit kunstenaarsboek is ook het werk 'Detour' opgenomen. Conceptuele teksten worden tegenover landschapsfoto's gezet die gemaakt zijn in Australië.  Detour gaat over: "Exposure to chance / Extended vulnerability / Primordial soundings". Deze teksten zijn onderdeel van hun manifest met de titel 'Art Vital'.

Daarna veranderde het werk van Abramović/Ulay radicaal nadat ze vanaf oktober 1980 zes maanden hadden doorgebracht in de Australische woestijn. De onvoorstelbare hitte overdag (de temperatuur kon oplopen tot 55 graden) maakte het hun onmogelijk om te bewegen. Ze ontdekten dat lichamelijke activiteit niet belangrijk is en dat de werkelijkheid eigenlijk alleen in de geest bestaat. Ze ervoeren dit als het samenvallen van het denken met het onderbewustzijn, dat deel uitmaakt van een kosmisch bewustzijn.

Twee andere kunstenaarsboeken zijn:

Marina Abramović/Ulay : 30 November = Ulay/Marina Abramović : 30 November (Wiesbaden-Erbenheim: Harlekin Art, 1979)

Marina Abramović/Ulay : relation work and detour = Ulay/Marina Abramović: relation work and detour (Idea Books Amsterdam 1980)

Large boulder, female guarding her family
(smaller boulders) from danger (uit: Detour)

Desert-oak, once a Wanambi performing dance (uit: Detour)


Pine-tree - kuli - metamorphosed body of Wati Kundjula watching dogs drinking his blood from the Kuna rock-hole.

Pine tree; old emu-men, with feathers ruffled, about to attack wild-turkey.
 
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...