Posts tonen met het label Schierbeek. Bert. Alle posts tonen
Posts tonen met het label Schierbeek. Bert. Alle posts tonen

Dick Elffers en Bert Schierbeek

Linnen omslag van: Op de bodem ligt lettergraniet en spreekt klare taal
Samen met de schrijver Bert Schierbeek maakte Dick Elffers het kunstenaarsboek Op de bodem ligt lettergraniet en spreekt klare taal (Amsterdam, Bijenkorf Beheer, 1970 oplage 250 gen./ges). Gevarieerd zwart en lichtoranje gedrukt, afgewisseld met teksten en gedichten van Schierbeek op transparant papier. Een creatie van een samenspel tussen woord en vorm. Dit boek is ter gelegenheid van het eeuwfeest van Bijenkorf Beheer NV te Amsterdam uitgebracht: "Van de bijlage bij het jaarverslag ter gelegenheid van de aanvang van de tweede eeuw van ons concern lieten wij een speciale genummerde editie verschijnen... Dat niet alleen de welvaart maar ook het welzijn van het individu ons wel degelijk ter harte gaat moge blijken uit beeld en tekst waarin kunstenaars Elffers en Schierbeek zich hebben uitgedruk".

Hierin is sprake van letters die als als beeldend element worden gebruikt. Ook wel typografiek genoemd. Belangrijk in de typografiek is het beeldevenwicht. Het evenwicht dat in goede letterontwerpen aanwezig moet zijn, zonder dat de lezer zich het iedere keer dat hij een tekst ziet en leest bewust is. De verhoudingen tussen rechte lijnen en rondingen, de opmerkelijke kromming van de buik van bijvoorbeeld de letter a in de onderkast of de ingewikkelde kronkel van de g en nog meer in het & teken. Elffers drukte de bladen in deze uitgave met grote massieve letters. Het oorspronkelijke letterbeeld is echter niet meer te herkennen. Het zijn geheime symbolen en tekens. De herkomst van de beelden is in de titel onthuld en valt voor de kenner van de verschillende lettertypes nog wel te herleiden. Het zijn grafische beelden die ook met andere middelen tot stand hadden kunnen komen. Een enkele keer verwijst de tekst naar lettertekens: "in de kringloopzien wij de stad der blindengebouwd in geheimschriftrond".









Fragmenten uit: Op de bodem ligt lettergraniet en spreekt klare taal

Jean-Paul Vroom







Omslag en fragmenten uit: He - Visual Information About A Human Being
De Canadese wetenschapper Marshall McLuhan verwierf bekendheid in de jaren zestig zijn baanbrekende geschriften over de impact van de (massa)media op het menselijk bewustzijn. Hij beweerde dat de media een verlenging zijn van de menselijke zintuigen die zowel het individu als de maatschappij in een eigen overtuigende manier beïnvloeden. Hij verdeelde de media in 'hot' (met hoge intensiteit, zoals radio en film) en 'cool' (lage intensiteit, zoals telefoon en televisie). Zijn kernbewering: Om de huidige wereld te begrijpen dient men de media te begrijpen. Volgens hem wordt de geschiedenis geschreven door de media. Hij beschouwde de technologische evolutie, en vooral de nieuwe vormen van communicatie, als de voornaamste drijfveer achter de geschiedenis van de mensheid. Global village (mondiaal dorp) is een door Marshall McLuhan (The Gutenberg Galaxy, 1962) bedachte term die de trend beschrijft van massamedia die de tijds- en plaatsbarrières van de menselijke communicatie steeds meer wegneemt, waardoor mensen op een mondiale schaal kunnen communiceren. De wereld is zogezegd in een dorp veranderd. Veel mensen zien het Internet en het World Wide Web als de daadwerkelijke voltrekking van de global village.

De schilder, graficus, cineast, fotograaf en graveur Jean-Paul Vroom maakte vanaf 1945 illustraties voor bibliofiele uitgaven, die hij deels in eigen beheer uitgaf (onder andere werk van Daudet en Hugnet). Les Cenci was zijn eerste opdracht. In Nederland kreeg hij bekendheid door illustraties en typografie voor de uitgaven van Stichting De Roos. Ook werkte hij samen met Bert Schierbeek. Voor zijn kunstenaarsboek De blinde zwemmers (Den Haag Boucher 1955) maakte Vroom 57 gravures. Hij werd in de jaren zeventig bekend als decor- en kostuumontwerper voor choreograaf Hans van Manen, voor wie hij abstracte decors met neonlicht en film maakte.

Deze veelomvattende kunstenaar komt met een verassend kunstenaarsboek, genaamd He - Visual Information About A Human Being (Amsterdam, Scientific Publishing Corporation. 1969). Deze uitgave is zijn reactie op de theorieën van McLuhan. Hierin zijn foto's gemaakt door Wim Davids opgenomen van het lichaam van Vroom. Hij refereert hierin naar een tekst van McLuhan uit The Gutenberg Galaxy: Human Being: "When technology extends one of our senses a new translation of culture occurs as swiftly as the new technology is interiorized". Waarop Vroom schrijft:

this is

YOUR body

YOUR eyes

YOUR ears

YOUR hands

YOUR mouth

YOUR nose

art and science cannot exist but in minutely organized
particulars - sight, hearing, touch, taste, smell.

art never espresses anything but itselfs.

art knows no adjective which cannot also be applied
to the human body.

if man creates art,
he is more important than art.

art arose out of the awareness of our senses.

Laatste fragment uit:
He - Visual Information About A Human Being

Achterkant omslag:
He - Visual Information About A Human Being

Madelon Hooykaas & Bert Schierbeek

omslag Deathshadow
Het eerste videowerk van Elsa Stansfield en Madelon Hooykaas dateert uit 1975. Zij houden zich daarin bezig met verschillende werkelijkheidsniveaus, met begrippen als ruimte, tijd en beweging. Beeld en geluid zijn hierin gelijkwaardige bestanddelen. De eeuwigheid van natuurcyclussen in vergelijking met de tijdelijke aanwezigheid van de mens is ook een terugkerende thematiek, die getoond wordt in niet-narratief gerangschikte beelden van de natuur, de elementen en de omgeving. Later kozen zij steeds meer voor een cyclische weergave van de tijd. Tevens breidden zij hun themathiek uit met het onderwerp vergankelijkheid (eindigheid, sterfelijkheid en leegheid).

De cyclische weergave van de tijd en de vergankelijkheid zijn bestanddelen die duidelijk terugkomen in het kunstenaarsboek Deathshadow (Fizz-Subvers Press Alkmaar 1976 oplage 500). Deathshadow is een serie foto's gemaakt door Hooykaas bestaande uit 21 met tussenpozen van 2 minuten gemaakte opnamen vanaf hetzelfde standpunt gemaakt. De afgebeelde schaduw op een muur van een huis beweegt zich daardoor van links naar recht. Bert Schierbeek heeft aan de hand van deze foto's een gedicht gemaakt. De foto's zijn afgebeeld op de rechterpagina's en het gedicht in Nederlands, Engels en Frans van Schierbeek in handschrift op de linkerpagina's.

Madelon heeft een fascinatie voor het effect van schaduw en gebruikt de schaduw als cruciaal beeldend middel en dan in het bijzonder schaduw in beweging. Hooykaas gebruikt schaduw met als doel licht en tijd vast te leggen. Beide kunstenaars gebruiken in 'Deathshadow' de schaduw verder niet voor het creëren van illusies en schaduw ’spel’. De kunstenaars gebruiken de schaduw als metafoor voor thema's: tijd (de tijdelijk aanwezigheid van de mens) en de dood.

fragment Deathshadow
Schaduw is voor Madelon een aspect van de werkelijkheid en al fotograferend ontstaat de zuivere poëzie van Schierbeek:

de zon
op een muur
(afbraak)
en
daartussen
een schoorsteen
zijn schaduw
op die muur
(die afbreekt)

het is licht
het wordt zo donker
dat je
(bijna)
geen mens
meer ziet
(opgelost
in het licht)

er is zwart
en wit
en een lijn
die de zon beweegt
tot
een vorm
die
beweegt

langzaam trekt het
licht de
schaduw de
mantel
uit

teruggebracht
tot streep
kaal en ijl
als de dood

vlijmscherp
nog éénmaal
licht op een
muur nog
éénmaal
muur

dan vallen
licht en schaduw
samen

schoorsteen weg
muur weg
schaduw weg
(mensen weg)

alleen het licht
onzichtbaar
mist zich zelf

voor Else Madelon
Bert Schierbeek
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...