Schilderen als performance: Michel Cardena

Omslag: Black and white and sometimes colorfoul no. 2 (foto: I am waiting for you)

Fragmenten uit: Black and white and sometimes colorfoul no. 2

Nederland was tijdens de jaren zestig en zeventig een internationale aantrekkingspool voor kunstenaars. Zo stichtte de Colombiaanse kunstenaar Michel Cardena samen met Sigurdur Gudmundsson, Pieter Laurens Mol en Ulises Carrión in 1972 het In-Out Center aan de Reguliersgracht in Amsterdam. Een kunstenaarscoöperatieve met een eigen galerie, dat tot 1974 een levendig bestaan leidde. Hij maakt er verder kennis met Kristján Gudmundsson, Hetty Huisman, Raul Marroquin en John Liggins, die er deel van uitmaken. Cardena had een enorme bagage aan kennis over de nieuwe ontwikkelingen in de kunst. De grensoverschrijdende gebeurtenissen waren belangrijke impulsen voor de ontwikkeling van body art, performance en andere nieuwe kunstvormen in Nederland. Na zijn aankomst in 1962 in Nederland nam Cardena in 1964 -1965 deel aan de grote tentoonstelling "Pop Art en Nieuw Realisme" in Den Haag, Brussel, Wenen en Berlijn. In 1969 was hij een van de 10 kunstenaars die uitgenodigd werden voor een serie culturele avonden in Kasteel Drakesteyn, georganiseerd door Prinses Beatrix en Prins Claus. De performance die door hem werd uitgevoerd heet "Symfonie voor zeven obers". De performance werden uitgevoerd door Prins Claus, zijn secretaris, Wim Beeren, Marinus Boezem, Ad Dekkers, Jan Dibbets en Peter Struycken. Ook werd de wand van kasteel Drakensteyn met "chauffages" verwarmd.

Warmte heeft in het werk van Cardena altijd een belangrijke rol gespeeld. Warmte als beeldend element. In fluxusachtige happenings verwarmde hij de Mont Blanc, Mondriaan en de Reguliersgracht en maakte objecten met ingebouwde verwarmingselementen. Sinds 1971 werkt Cardena met video vanwege de nieuwe mogelijkheden die het bood. Hij opereert onder de naam "Cardena Warming up etc. etc. etc. Company". Aanvankelijk waren de videotapes van Cardena registraties van performances waarbij met behulp van de camera de aandacht van de kijker gestuurd kon worden. De performances behandelden steeds hetzelfde thema: het verwarmen van mensen of objecten. Het waren pogingen om de kille afstandelijkheid die hij in de Nederlandse samenleving ervoer te doen wegsmelten. Later ging Cardena de verworvenheden van de videotechniek steeds meer incorporeren in zijn werk. Naast werkstukken die vooral een realisatie waren van een concept, begon Cardena verhalende tapes te maken.

Een eigen publicatie van Cardena, genaamd Black and white and sometimes colorfoul no. 2 (Amsterdam 1980), bestaat uit 14 dubbelgevouwen en samengebonden A4'tjes. Deze kunstenaarspublicatie is verschenen naar aanleiding van de performances "Black and white and sometimes colorfoul no. 2" en "Peaceful new year, 108 years after Bertrand Russel", beide in 1980 uitgekomen en die uitgebreid worden beschreven. De publicatie bestaat verder uit artikelen uit Documenta 6 over videokunst, een interview met Wies Smals uit 1980 en twee performances ("My name is beautiful" uit 1978 en "I am waiting for you" uit 1979).

Een cryptische omschrijving in een aantal kranten in 1979: "Ik wacht op jou, vanavond tussen 10 en 11 uur in de lobby van het American Hotel. Cardena Warming up etc. etc. etc. Company". De 150 lezers die een kijkje gingen nemen troffen daar Cardena aan, gezeten tussen drie monitoren met beelden van handen. Handen van wachtende mensen. Na een uur pakte Cardena zijn spullen bij elkaar en vertrok. "Ik na absoluut niet tegen wachten. Deze performance heb ik vooral bedacht om van dat trauma af te komen. In plaats van uitnodigingen te versturen heb ik advertenties geplaatst, om van de sfeer van musea en galleries, met altijd dezelfde mensen, af te komen".

In het interview met Wies Smals gaat het o.a. over de live video performance "Black and White and sometimes Colorful". Hier bracht Cardena de bewegingen van twee dansers, één in een cirkel, de ander in een vierkant, op een monitor bij elkaar. Meer dan een registratie van de bewegingen van de dansers was het een toevoeging daarop. Een realisatie van een proces waarbij een verandering van vorm, kleur en ritme plaatsvindt. Schilderen als performance. Het is volgens Cardena: "a stylised view of life".

Uitnodigingskaart
"correction of a catachresis"
1973-1976

Uitnodiging "25 caramboles and variations"
(foto: De Appel Amsterdam)