Kristján Gudmundsson

Kristján Gudmundsson (fragmenten uit: Drawings to waterfalls)

Kristján Gudmundsson heeft vanaf 1970 voor decennia in Amsterdan gewoond. Hij was onder meer verbonden aan het In-out Center aan de Reguliersgracht. Samen met zijn broer Sigurdur Gudmundsson en Hreinn Fridfinnsson behoort hij tot de allereerste generatie IJslanders die het Nederlandse kunstleven mede een belangrijke impuls heeft gegeven. Hij behoort nu internationaal tot een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de Conceptuele kunst, die hij samen met zijn twee collega´s uitbreidde met conceptuele poesie.

Voorbeelden van een conceptuele aanpak zijn de kunstenaarsboeken Sundays next century (Städtische Museum Abteiberg Mönchengladbach 1993) en Circles (klik op 'Circles' voor foto's) die als catalogus nr. 550 is uitgegeven bij de tentoonstelling in het Stedelijk Museum te Amsterdam in 1973/74. Een stencil bij deze tentoonstelling geeft van alle werken, inclusief de catalogus een beschrijving: 'Een vierkant boekje met drie bladzijden, die achtereenvolgens dun, dik en zeer dik zijn. Op iedere bladzijde zijn kringen in het water te zien. Zoals op de binnenkant van het omslag staat te lezen, zijn deze veroorzaakt door een steentje dat elke keer zo zwaar is als de bladzijde waarop de foto van het gebeuren is gereproduceerd. Wat er te zien is (de kringen) ligt op een blad dat hetzelfde gewicht heeft als het onzichtbare steentje'.

Kristján Gudmundsson is vooral bekend geworden door zijn innovatieve opvattingen over het begrip ´tekening´. Zijn tekeningen en sculpturen behouden een band met de sterk narratieve cultuur van IJsland, ze zijn subtiel en vaak niet van humor en ironie gespeend, zoals in het kunstenaarsboek Or (Beau Geste Press 1973). Hij ziet in schrijf- en tekenmateriaal een tekening a priori. Voor hem levert tekenmateriaal zélf met behulp van een logische ordening of minimalistische handeling al een tekening op. Een prachtig voorbeeld is het kunstenaarsboek Drawings to waterfalls (Uitgave bij de tentoonstelling in het Musée des Beaux Arts, Luzern en het Paleis voor Schone Kunsten, Brussel in 1975), waarin 3 tekeningen met Oost-Indische inkt van IJslandse rivieren zijn opgenomen.
 

Kristján Gudmundsson (fragmenten uit: Zonder titel 1974)

In tegenstelling tot de fundamentele schilderkunst staat niet het proces van het schilderen en tekenen centraal, maar de logica in zowel het beeld als de taal (verwerkt in een titel of concept). De toegevoegde informatie die de titels met zich meedragen bewerkstelligt een effect van begripsverandering en een daarmee samenhangende lichte verbazing; een toegevoegd feitelijk gegeven via een titel leidt tot een nieuw (conceptueel) beeld tijdens het kijkproces. Het staat dicht bij de eerder door Kristjan Gudmundsson toegepaste logica van oorzaak en gevolg. Ordeningen en handelingen lopen langs nauw omschreven werkwijzen, zoals mathematische lijnposities van horizontaal, verticaal en diagonaal, zoals in het kunstenaarsboek Zonder titel als uitgave bij de tentoonstelling in het Frans Hals Museum in 1974. Deze bestaat uit tekeningen van twee verticale lijnen en één horizontale lijn. De linker verticale lijn wordt hierin naar rechts geschoven. Met het gevolg dat de kijker voortdurend op een verkeerd been wordt gezet, als het gaat over hoe de dingen aan ons verschijnen en hoe door middel van een logisch gevolg van een uitgevoerd concept naar een onontkoombaar noodzakelijk beeld kan leiden (bron: Galerie van Gelder).

Andere kunstenaarsboeken zijn:
 
Once arround the sun (points = seconds) (Silver press Reykjavik/Amsterdam 1975 oplage 150 gen./ges.)
Lignes plus rapides et plus lentes (onderdeel tentoonstelling: Ça va? Ça va, 4 constats islandais, Musée National d'Art Moderne/Centre National d'Art et de Culture Georges Pompidou, Paris 1977)
Once around the sun (Ottenhausen Verlag, Aachen 1982)
Stars in Latin (Vossforlag Amsterdam 1987)

Kristján Gudmundsson (fragment uit:
Sundays next century 1993)

The dates of all the Sundays of this century
published for the remaining (at date of publication)
seven years before the millennium.